Υπάρχει αυτή η δημοφιλής επιστημονική και δημοφιλής αντίληψη ότι όπως κάθε όργανο του σώματός μας αδυνατίζει με την ηλικία, έτσι και ο εγκέφαλός μας αδυνατίζει. Το αποτέλεσμα αυτού πιστεύεται ότι είναι μια πτώση στη γνωστική λειτουργία, συμπεριλαμβανομένης της ταχύτητας επεξεργασίας, της μνήμης, της προσοχής.

Αν και οι άνθρωποι αναγνωρίζουν ότι οι μύες μπορούν να ενισχυθούν με την άσκηση σε οποιαδήποτε ηλικία, εμποδίζοντας το σώμα σας να ακολουθήσει την αναπόφευκτη πορεία παρακμής, δεν βλέπουν τον εγκέφαλο των ενηλίκων με τον ίδιο τρόπο. Είναι ευρέως αποδεκτό ότι ο ανώριμος εγκέφαλος ενός παιδιού έχει μια ισχυρή ικανότητα για αλλαγή, και γι' αυτό η εκπαίδευση και η έκθεση στα πρώτα χρόνια είναι απίστευτα σημαντικές για το μέλλον κάποιου. Ωστόσο, ο ενήλικος εγκέφαλος θεωρείται σταθερός, στατικός και πλήρως εγκατεστημένος. Είναι λοιπόν σωστή αυτή η αφήγηση;

The Case for Brain Plasticity

Η νευρωνική πλαστικότητα αναφέρεται σε ανθεκτικές αλλαγές στο νευρωνικό επίπεδο που έχει αποδειχθεί από εμπειρική εργασία ότι διεγείρονται από την εμπειρία, τόσο γνωστική όσο και φυσική. Παραδείγματα νευρωνικής πλαστικότητας περιλαμβάνουν νευρογένεση , συναπτογένεση, δενδριτική δενδρίτιδα και αναδιοργάνωση δικτύου.

Πρώτον, μελέτες έχουν δείξει συνεχώς ότι η νευρογένεση των ενηλίκων - η γέννηση νέων εγκεφαλικών κυττάρων - είναι δυνατή, τόσο σε ζώα όσο και σε ανθρώπους: ο Joseph Altman το ανέφερε στις γάτες (1971), ο Fernando Nottlebohm το ανέφερε σε πτηνά (2002), ο Michael Kaplan το απέδειξε σε αρουραίους (1977) και ο Peter Eriksson το απέδειξε στον ιππόκαμπο των ανθρώπων (1998).

Εάν ο εγκέφαλος ήταν πραγματικά σταθερός , δεν θα ήταν ικανός να παράγει νέους νευρώνες.

Δεύτερον, η έρευνα έχει αποδείξει ότι η εκπαίδευση στα ενήλικα χρόνια θα μπορούσε να οδηγήσει σε αλλαγές στην οργάνωση του εγκεφάλου, ειδικά στον φλοιό. Ο Bogdan Draganski έδειξε ότι μια ομάδα ανθρώπων που μάθαιναν να κάνουν ταχυδακτυλουργίες για 3 μήνες εμφάνισαν μια διευρυμένη περιοχή MT και ενδοβρεγματική αύλακα μετά την προπόνηση, και αυτές οι επεκτάσεις αντιστράφηκαν (αν και όχι πλήρως) 3 μήνες μετά τη διακοπή της πρακτικής τους (2004). Υπάρχουν άφθονα στοιχεία ότι υπάρχει νευροπλαστικότητα, με πρωτοποριακή εργασία που προέρχεται από τις ερευνητικές ομάδες των Michael Merzenich και Edward Taub.

Αυτά τα αποτελέσματα υποδεικνύουν μια διατηρημένη ικανότητα να υφίσταται αλλαγή στον εγκέφαλο των ενηλίκων. Αυτή η ικανότητα έχει έναν ειδικό όρο: πλαστικότητα . Ο εγκέφαλός σας είναι πλαστικός και έχετε τη δύναμη να τον αλλάξετε σε οποιαδήποτε ηλικία . Δεν είναι "hard-wired" όπως έχουν πιστοποιήσει οι μοιρολατρικές απόψεις, αλλά στην πραγματικότητα "soft-wired".

Επιπτώσεις της Νευροπλαστικότητας

Αυτή η ιδέα είναι εξαιρετικά σημαντική: Καθώς ο πληθυσμός γερνάει και η οικονομική ύφεση έχει μειώσει τις αποταμιεύσεις των ανθρώπων, οι ηλικιωμένοι θα παραμείνουν στο εργατικό δυναμικό περισσότερο. Αυτοί οι άνθρωποι θα πρέπει να είναι προσεκτικοί για τη σωματική και γνωστική τους υγεία. Η γήρανση επηρεάζει τις νοητικές λειτουργίες όπως η προσοχή, η μνήμη, η αντίληψη, ο λόγος και η γλώσσα, η λήψη αποφάσεων και η επίλυση προβλημάτων. Η παρακμή στη γνώση λόγω ηλικίας θεωρείται συχνά ως μια αναπόφευκτη διαδρομή.

Αλλά ένα μεγάλο ποσοστό των ηλικιωμένων ενηλίκων δεν εμφανίζει σημάδια γνωστικής έκπτωσης και αυτό μπορεί να έχει να κάνει με τη νευροπλαστικότητα τους. Η ικανότητά μας να αλλάξουμε τον εγκέφαλό μας σε οποιαδήποτε ηλικία σημαίνει ότι μπορούμε να πάρουμε τον έλεγχο των διαδικασιών μας και να ζήσουμε μια καλύτερη ζωή. Εάν ο εγκέφαλος είναι ικανός να αλλάξει σε οποιαδήποτε ηλικία, αυτό σημαίνει ότι μπορούμε να γίνουμε πιο γρήγοροι, πιο προσεκτικοί, με καλύτερη μνήμη, σε οποιαδήποτε ηλικία. Σημαίνει ότι ακόμα και με το βάρος του τραυματισμού ή/και της γήρανσης, μπορούμε να πάρουμε τον έλεγχο της γνωστικότητάς μας. Η νευροπλαστικότητα είναι το καλύτερο στοίχημά μας να μην πέσουμε στο μονοπάτι της γνωστικής παρακμής.

«Όποιος σταματά να μαθαίνει είναι γέρος, είτε είναι είκοσι είτε ογδόντα. — Χένρι Φορντ